Rak jelita grubego doprowadza rocznie do wielu zgonów i jest ogromnym problemem współczesnego społeczeństwa. Kolonoskopia stanowi standardową metodę oceny jelita grubego, a wykorzystuje się ją w profilaktyce oraz we wczesnym rozpoznawaniu nowotworu. Czy po kolonoskopii można od razu iść do pracy? Jak wygląda badanie i czy jest bolesne? To jedne z najczęstszych pytań, które zadają pacjenci.
Kolonoskopia – na czym polega? Czy po kolonoskopii można od razu iść do pracy?
Kolonoskopia jest to badanie skupiające się na dolnym odcinku przewodu pokarmowego. Podczas jego wykonywania lekarz przygląda się wnętrzu jelita grubego. Procedura wykonywana jest przy pomocy specjalnego sprzętu, czyli kolonoskopu. Jest to giętki wziernik o średnicy ok. 10 mm, który na końcu wyposażony jest w kamerkę. Specjalista wprowadza go przez odbyt, a rejestrowany obraz ukazuje się mu na monitorze. Podczas kolonoskopii istnieje możliwość pobrania wycinku błony śluzowej jelita grubego, w celu badania histopatologicznego. Lekarz może też wykonać niewielkie zabiegi, takie jak: poszerzenie zwężeń jelitowych, zatamowanie krwawienia z dolnego odcinka przewodu pokarmowego czy też usunięcie polipów. Można wymienić dwa rodzaje kolonoskopii, czyli tę diagnostyczną, jak i terapeutyczną, podczas której przeprowadza się drobne zabiegi.
Jak przygotować się do tego zabiegu?
Przed przystąpieniem do zabiegu kolonoskopii pacjenci otrzymują dokładne wytyczne, co do sposobu przygotowania się do badania. Przed wsadzeniem wziernika niezbędne jest przede wszystkim oczyszczenie jelit z treści pokarmowej poprzez zastosowanie danej diety, jak i przyjęcie preparatów oczyszczających. Czasem lekarz może też zalecić zmianę sposoby przyjmowania leków. Zażywania środków przed kolonoskopią musi zostać skonsultowane z lekarzem, zwłaszcza jeśli są to:
- leki przyjmowane w przebiegi cukrzycy,
- suplementy z żelazem,
- środki służące do leczenia zapalenia stawów,
- niesterydowe leki przeciwzapalne,
- aspiryna.
Pacjent musi pamiętać o stosowaniu się do zaleceń lekarza. Jeśli chodzi o dietę, na 3 dni przed planowanym badaniem nie wolno zjadać takich produktów jak: nasiona, pieczywo z ziarnami i pieczywo razowe, orzechy, gruboziarniste kasze, owoce pestkowe. A więc niezbędna jest eliminacja z diety wszelkich produktów z wysoką zawartością błonnika. Na ok. 1 dzień przed kolonoskopią konieczne jest też zrezygnowanie z pokarmów stałych. Pacjent powinien więc przejść na dietę płynną, w czasie której może spożywać:
- galaretki,
- soki owocowe bez miąższu (z wyłączeniem soku pomarańczowego oraz tych o kolorze fioletowym i czerwonym),
- klarowne wywary bez tłuszczu,
- czarną kawę,
- herbatę.
Dobę przed zabiegiem pacjent przyjmuje środek przeczyszczający o dosyć silnym działaniu. W dniu badania nie wolno nic jeść ani palić i żuć gumy (6-8 h przed kolonoskopią). Do 2 godzin przed procedurą wolno pić wodę.
Jak przebiega kolonoskopia? Czy po jej wykonaniu można wrócić do pracy?
Wiele osób zastanawia się, jak wygląda kolonoskopia i czy można po niej od razu udać się do swojej pracy? Całe badanie diagnostyczne trwa tylko 15-20 minut. Przeważnie nie wymaga znieczulenia miejscowego, a najczęściej stosuje się znieczulenie miejscowe. Jeśli zakres badania ma być poszerzony, wówczas czas kolonoskopii może się wydłużyć do max. 40 minut. Do badania pacjent układa się w pozycji leżącej na boki i zgina nogi w kolanach. Do światła jelita wprowadza się pod ciśnieniem gaz, dzięki czemu dochodzi do poszerzenia jelita. Ułatwia to wprowadzenie wziernika, jak i samą ocenę śluzówki.
Do wykonania badania pacjent musi mieć ze sobą dowód osobisty, dokumentację medyczną oraz ostatnie wyniki badań laboratoryjnych i obrazowych. Po kolonoskopii pacjent pozostaje w placówce przez około dwie godziny. Co ważne, jeśli zostało mu podane znieczulenie, to nie może prowadzić pojazdów mechanicznych przez 12 godzin. Może być to utrudnienie zwłaszcza dla osób, których miejsce pracy znajduje się w sporym oddaleniu od placówki medycznej.
Czy kolonoskopia boli?
W czasie badania można odczuwać parcie na jelito, czasem występują też dolegliwości bólowe. Odczuwany dyskomfort jest jednak kwestią całkowicie indywidualną. Jeśli badania jest bardzo nieprzyjemne, wówczas pacjent może skorzystać ze znieczulenia miejscowego. W skrajnych przypadkach specjalista decyduje się na znieczulenie ogólne, czyli usypia pacjenta. Co ważne, przed badaniem należy wykonać badanie oceniające krzepnięcie krwi, EKG oraz wykluczające nosicielstwo wirusa zapalenia wątroby.
Wskazania do kolonoskopii
Jeśli chodzi o wskazania do wykonania tego badania, są to najczęściej:
- choroba Leśniowskiego-Crohna,
- rak jelita grubego,
- zmiana rytmu wypróżnień,
- niedokrwistość z niedoboru żelaza o niejasnej etiologii,
- utajone krwawienia z przewodu pokarmowego,
- aktywne albo przebyte krwawienia z dolnego odcinka przewodu pokarmowego,
- biegunki niewyjaśnionego pochodzenia,
- weryfikacja wyników badań albo podejrzenie zmian w jelicie grubym,
- choroby jelita grubego,
- nadzór u chorych leczonych wcześniej z powodu raka albo polipów jelita grubego.
Kolonoskopia jest też czasem zlecana w celach terapeutycznych, takich jak:
- usuwanie ciał obcych,
- dekompresja jelita,
- udrażnianie zwężeń nowotworowych,
- znakowanie zmian przeznaczonych do leczenia chirurgicznego,
- usunięcie polipów jelita grubego,
- tamowanie krwawień,
- poszerzanie zwężeń nienowotworowych.
Postępowanie po badaniu. Czy po kolonoskopii można od razu iść do pracy?
Wiele zależy od tego, czy badanie zostało wykonane ze znieczuleniem ogólnym, czy też bez niego. W pierwszym przypadku pacjent powinien zostać w placówce przez 2 godziny i nie może prowadzić pojazdów mechanicznych przez 12 h. Wyniki badania są dostępne niemal od razu, jeżeli nie zostały pobrane wycinki do badania. W przypadku badania pobranych tkanek, na wyniki czeka się do kilkunastu dni. Po kolonoskopii należy spożywać pokarmy lekko strawne. Odradzane są te wzdymające, smażone, tłuste. Następnego dnia po badaniu pacjent może wrócić do swojego sposobu żywienia, a także do pracy.
Kolonoskopia to badanie bezpieczne, które należy wykonywać po 50 roku życia w celu profilaktyki raka jelita grubego.
